Bài chia sẻ của Bác sĩ Nguyễn Duy Thế – Bệnh viện 175 – TPHCM
Chuyên khoa bệnh nhiệt đới – Chuyên gia tư vấn và điều trị HIV/AIDS với 28 năm kinh nghiệm.

Đến tháng 07/2018, hội nghị quốc tế HIV/AIDS lần thứ 22 tại Hà Lan đã cho biết: Hiện tại vẫn chưa có thuốc hay phương pháp nào điều trị khỏi hẳn cho người nhiễm HIV. Tuy nhiên trong 5 năm vừa qua đã có nhiều tiến bộ trong việc điều trị, dự phòng và tiến tới thanh toán đại dịch HIV/AIDS. Một trong số đó là thông tin thuốc Dolutegravir được lựa chọn là một trong những ARV tốt nhất cho phác đồ khởi đầu điều trị HIV.

1. Mục tiêu của các phác đồ điều trị HIV

Tại Việt Nam hiện nay có khoảng 250.000 người nhiễm HIV, chúng ta đã cam kết thực hiện mục tiêu 90 – 90 – 90 để thanh toán đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030.

Hiện tại việc điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV chủ yếu nhằm mục đích sau:

• Ức chế HIV dưới ngưỡng phát hiện;
• Khôi phục và duy trì chức năng của hệ miễn dịch;
• Giảm tần suất các bệnh cơ hội liên quan đến HIV;
• Kéo dài thời gian sống còn và nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân;
• Ngăn ngừa lây nhiễm HIV.

Cách tốt nhất để ức chế virus HIV là dùng các thuốc ARV. Hiện nay các phác đồ ARV phải phối hợp nhiều thuốc (ít nhất 3 thuốc), nhiều nhóm thuốc và phải đáp ứng được một số tiêu chuẩn cơ bản như sau:

• Hiệu lực ức chế HIV cao (Hàng rào kháng thuốc cao để hạn chế xảy ra kháng thuốc dẫn tới thất bại điều trị);
• Các thuốc an toàn, dung nạp tốt;
• Tiện sử dụng và dễ tuân thủ.

2. Phác đồ ARV bậc một điều trị HIV theo hướng dẫn của BYT năm 2017

Ngày 01/12/2017, Bộ Y Tế đã ban hành: Quyết định số 5418/QĐ-BYT về việc HƯỚNG DẪN ĐIỀU TRỊ VÀ CHĂM SÓC HIV/AIDS

Văn bản này là cơ sở pháp lý để các cơ sở y tế thực hiện chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV. Sau đây tôi xin trích dẫn nội dung về hướng dẫn phác đồ điều trị ARV bậc một:

Phác đồ ARV bậc một điều trị HIV theo hướng dẫn của BYT năm 2017

TDF + 3TC (hoặc FTC) + EFV

Tức là Tenofovir + Lamivudine (hoặc Emtricitabine) + Efavirenz

Theo hướng dẫn của BYT, phác đồ thay thế dùng cho người lớn tại Việt Nam là:

• TDF + 3TC (hoặc FTC) + DTG (Dolutegravir)
• TDF + 3TC (hoặc FTC) + NVP (Nevirapin)
• AZT (Zidovudine) + 3TC + EFV 
• AZT (Zidovudine)+ 3TC + NVP

3. FDA cho phép dùng thuốc Dolutegravir trong phác đồ ARV ưu tiên

Phác đồ ARV ban đầu được khuyến cáo tại Mỹ trong gần 5 năm trở lại đây đã được FDA cho phép dùng: Dolutegravir, Elvitegravir, Raltegravir điều trị ngay từ đầu.

FDA cho phép dùng DTG (Dolutegravir) trong phác đồ ARV ưu tiên

ARV được khuyến cáo ở Mỹ. Tháng 3 năm 2018 tại Mỹ cũng ban hành khuyến cáo mới về phác đồ điều trị ARV. (Xin trích dẫn một phần):

Phác đồ ARV ban đầu được khuyến cáo tại Mỹ năm 2018

4. Mỹ khuyến cáo sử dụng phác đồ ARV có Dolutegravir để điều trị ngay từ đầu

Phác đồ ARV điều trị HIV ban đầu được khuyến cáo tại Mỹ năm 2018 khuyến khích dùng: Dolutegravir, Elvitegravir, Raltegravir điều trị ngay từ đầu.

• TDF/FTC + DTG (Dolutegravir)
• TDF/FTC + ETG (Elvitegravir)/cobisistat
• TDF/FTC + RTG (Raltegravir)

Phác đồ sử dụng: TDF/FTC + Dolutegravir hoặc Elvitegravir hoặc Raltegravir điều trị ngay từ đầu có một số ưu điểm sau:

• Hiệu lực ức chế HIV cao, ức chế HIV dưới ngưỡng trung bình sau 3 tháng
• Các thuốc dung nạp tốt, ít tác dụng phụ nghiêm trọng, ít gây dị ứng, ít độc cho gan, không tác động lên thần kinh trung ương.
• Tiện sử dụng và dễ tuân thủ, thông thường chỉ uống 1-2 lần/ ngày
• Có thể dùng cho bệnh nhân đang điều trị một số bệnh cơ hội nhất là viêm gan C mạn hay bệnh lao.

Chú ý: điều trị phác đồ có Dolutegravir cho bệnh nhân uống thuốc lao có Rifampicin phải tăng liều DTG lên gấp đôi – 50 mg x 2 lần/ ngày).

Ưu điểm của các phác đồ ARV có Dolutegravir, Elvitegravir, Raltegravir là rất vượt trội so với phác đồ dùng thuốc có EFV hoặc NVP. Trong đó:

• EFV và NVP là 2 thuốc dùng phổ biến nhất trong các phác đồ ARV bậc một tại Việt Nam;
• EFV và NVP rất hay gây dị ứng và tổn thương gan, 2 thuốc này cũng có nhiều tương tác bất lợi khi điều trị HIV kết hợp với điều trị lao và viêm gan C mạn;
• EFV còn có tác dụng phụ mạnh lên thần kinh trung ương.

Hiện tại các thuốc Dolutegravir, Elvitegravir, Raltegravir còn chưa được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam vì giá thành cao và không được BHYT thanh toán. Trong khi đó, Dolutegravir là thuốc có giá thành rẻ nhất và dễ sử dụng nhất.

Dolutegravir – Một loại thuốc ARV sản xuất tại Ấn Độ

Phác đồ tốt nhất sử dụng Dolutegravir theo WHO và khuyến cáo tại Mỹ là:

TDF/FTC + DTG

Tenofovir 300mg/Emtricitabine 200mg + Dolutegravir 50mg

Phác đồ này chỉ uống 1 lần / ngày.

Những tác dụng phụ có thể gặp của Dolutegravir:

• Một số tác dụng phụ ít gặp là: đau đầu, mệt mỏi, khó ngủ.
• Cần chú ý khi dùng Dolutegravir cho các bệnh nhân có tổn thương gan, không dùng cho các bệnh nhân dang có tổn thương gan nặng.
• Không dùng Dolutegravir cho trẻ em dưới 12 tuổi.

Nếu các bạn có bất kỳ câu hỏi nào về thuốc Dolutegravir hay bất kỳ thuốc ARV nào khác hay bạn muốn biết mua thuốc ở đâu đảm bảo về chất lượng và giá cả.

Hãy gọi số ĐT tư vấn BS Thế: 0967 944 226

NẾU BẠN ĐÃ BỊ NHIỄM HIV

Để được khám, tư vấn và điều trị HIV/AIDS sớm nhất hãy đến địa chỉ sau:

Phòng Khám TRƯỜNG THỌ: Số nhà 88 Ngô Quyền, Phường 7, Quận 5, TP HCM. (Ngay trong Phòng Khám đa khoa Tân Hưng, Gần ngã tư đường Ngô Quyền x Nguyễn Trãi).

Thời gian khám và tư vấn từ 08h – 16h các ngày từ thứ 2 tới thứ 7. 

(Xin vui lòng điện thoại cho số 0965 444 448 để đặt lịch trước)